Op een Buffy forum was er een hevige discussie waar ik zelf ook aan meedeed over de relatie tussen Buffy en Anya. De discussie begon met de aflevering Selfless. In deze aflevering doodt Anya (nu weer een vengeance demon) een aantal jongens. Het is een erg bloederige toestand. Buffy’s reactie hierop is simpel: Anya is een demon, ze vermoordt onschuldige mensen, dus ze moet gedood worden. Dit is logisch, want Buffy is de slayer en zo gaat ze te werk. Waarom heb ik dan zoveel moeite deze denkwijze van haar te accepteren?

Toen Anya net sterfelijk was en verliefd werd op Xander had ze moeite zich aan te passen aan het normale mensenleven. Ze heeft immers 1100 jaar als een demon geleefd en haar sterfelijke jaren ervoor waren ook niet geweldig. Olaf, haar man destijds, ging vreemd en onderdrukte haar een beetje. Toen ze hier genoeg van had, veranderde ze hem in een trol. De demon D’Hoffryn merkte dit en zag grote potentie in haar. Aldus koos Anya ervoor een vengeance demon te worden. Hier kom ik later op terug.

In seizoen drie zien we Anya voor het eerst en uiteindelijk krijgt ze een relatie met Xander. Anya probeert zich aan te passen en erbij te horen, maar ik kan niet zeggen dat dat voor de volle honderd procent gelukt is. Ze bleef altijd een buitenstaander. Hoe dan ook was Anya een gelukkig persoon met Xander. Ze creëerde daadwerkelijk gevoelens voor niet alleen Xander, maar voor het gehele menselijke ras; iets wat ze pas aan het eind van seizoen zeven toegeeft aan Andrew. In de aflevering Hell’s Bells van seizoen zes laat Xander Anya staan voor het altaar. Anya blijft gebroken achter en Xander gaat weg. Is het fout wat Xander gedaan heeft? In Anya’s ogen wel. Achteraf gezien zal ze waarschijnlijk wel zien dat het de beste beslissing was voor beide partijen, maar op dat moment is ze diep gekwetst en vooral verloren.

“Zoals gewoonlijk” heeft een man haar pijn gedaan en tevens weet ze niet meer wie ze is: ze is geen demon, ze is niet de vriendin van Xander, maar wie dan wel? Tijdens haar gehele sterfelijke leven heeft ze zich gedefinieerd aan de hand van een ander. Haar single bestaan kent ze alleen als demon en nu ze zich zo verloren voelt en daarbij “alwéér” gekwetst door een man, is het aanbod om weer een vengeance demon te worden te verleidelijk om te weerstaan. Dit kent ze immers en ze weet dat ze hierdoor respect kreeg van de demons en ze was tenminste iemand. Natuurlijk is dit niet het juiste om te doen, maar het is wel begrijpelijk.

Anya is echter niet meer dezelfde Anyanka die ze eerst was. Het doden gaat haar niet meer zo gemakkelijk af. Ze zegt dan ook tegen Willow dat het helemaal niet meer leuk is, en dat het haar pijn doet om het te doen. Halfrek, een demon vriendin van Anya, zegt tegen Anya dat ze snel weer de oude moet zijn omdat D’Hoffryn en andere demons niet blij met haar zijn. Het werk dat ze levert is te slecht.

Nadat ze die jongens had gedood in Selfless, komt Willow bij Anya op bezoek en zegt haar dat ze hiermee moet stoppen. Anya blijft maar roepen dat het hun verdiende loon was. Het lijkt net alsof ze het zichzelf wilde wijsmaken. Ik ben er dan ook heilig van overtuigd dat Anya niet wil doden, maar het doet om geaccepteerd te worden in haar demon groepje. Ze wil zich gewoon ergens thuis voelen net als ieder ander. Zoals ik al eerder zei: dat ze het kwade kiest is natuurlijk niet goed te praten, maar het is wel begrijpelijk, omdat dat het enige leven is dat ze kent.

Als Willow het voorval uiteindelijk aan Buffy en Xander vertelt, weet Buffy wat ze moet doen: ze moet Anya doden. Nu is dit begrijpelijk van uit het perspectief van een slayer. Anya is een slechte demon en dus moet ze gedood worden. Er zit me echter iets dwars aan deze conclusie.

Waarom probeert Buffy Anya niet menselijk te maken? Waarom probeert ze haar niet te bekeren tot het goede? Waarom zochten ze niet eerst naar een andere oplossing dan de dood?

Toen Angel weer Angelus was, probeerden ze hem eerst zijn ziel terug te geven aan de hand van een spreuk. Dat werkte niet en Buffy wist dat ze hem moest doden. Acathla was vervolgens geactiveerd en Angel had op dat moment zijn ziel teruggekregen. Omdat anders de wereld zou vergaan, doodde ze hem. Bij Angel was zijn dood de laatste oplossing. Met Faith is het hetzelfde verhaal: Buffy probeerde haar te bekeren, zei altijd dat ze nog vrienden konden zijn, etc. Pas toen Faith duidelijk aangaf dat ze dit niet wilde en tevens ook nog eens Angel vergiftigde, maakte Buffy de keus om Faith te doden. Ze werd namelijk gedwongen te kiezen tussen Angel en Faith. Toen Willow in seizoen zes mensen had vermoord, wilde Buffy haar ook niet doden. Logisch, want Willow en Buffy zijn beste vriendinnen. Natuurlijk zit er een verschil in: Faith en Willow zijn menselijk en Anya niet. Waarom krijgt iedereen toch tweede kansen en Anya niet? Het menselijke aspect van Faith en Willow neemt niet weg dat Anya niet meteen gedood mocht worden zonder eerst andere mogelijkheden te bekijken.

Xander geeft dit ook duidelijk aan en Buffy zegt dat ze die mogelijkheden al bekeken heeft. Ze zegt hem dat ze Anya niet wíl doden, maar dat het móét.

Xander: Hard for me to hear? Buffy, you wanna kill Anya!
Buffy: I don't want to.
Xander: Then don't! This isn't new ground for us. When our friends go all crazy and start killing people, we help them.
Willow: Sitting right here.
Xander: I'm sorry. But it's true.
Buffy: It's different.
Xander: Because you don't care about her the same way I do. Buffy, I still love her.
Buffy: I know. And that's why you can't see this for what it really is. Willow was different. She's a human. Anya's a demon.

Sinds wanneer is iets zo zwart-wit in de serie? Buffy kaart zelf het Angel-voorval van seizoen twee aan, maar ze vergeet te vermelden dat ze éérst geprobeerd hebben Angel te bekeren. Natuurlijk is het aan Buffy om ergens de grens te trekken, zoals ze zelf ook zegt, maar in dit geval zit ze ronduit fout. Xander heeft gelijk wanneer hij zegt dat Buffy niet zo om Anya geeft als hij, en daarom is het makkelijker voor Buffy meteen tot die conclusie te springen. Ietwat té makkelijk, als je het mij vraagt.

Nog steeds begrijp ik niet hoe Buffy zo kan denken, maar het geeft wel haar ‘state-of-mind’ van dit seizoen aan: Buffy staat boven de gewone stervelingen, want zij is de slayer. Buffy zegt het zelf: “I am the law.”

Xander zegt dat er een andere manier moet zijn, en Buffy zegt hem vervolgens dat hij het maar moet vinden. Pardon? Sinds wanneer gaan we zo te werk? Altijd stond er bij een dergelijk voorval een heel team achter, maar nu ineens niet meer? Tevens betrekt Buffy het op zichzelf, in plaats van op Xander: Buffy is zielig want zij moet de moeilijke keuzes maken. Die keuze hoeft ze helemaal niet te maken, want ze kon dus ook eerst naar andere opties kijken. Maar Xander en Willow behoren daar maar respect voor te hebben, I guess. In deze is Buffy niet de sterke Buffy die we kennen, maar de egocentrische Buffy waarin ze verandert wanneer het niet zo gaat zoals ze zou willen (voorbeeld: 2x01, When She Was Bad).

Als er totaal geen hoop meer voor Anya zou zijn, zou ik Buffy begrijpen. Maar Anya haalt haar plezier niet meer uit het doden. Ze haat het. Ze wil het niet meer, en dat weet Buffy ook aangezien Anya dat tegen Willow heeft gezegd. D’Hoffryn is de énige die Anya vraagt wat zíj wil en Anya geeft aan dat ze het ongedaan wil maken. Ze is er zelfs toe bereid haar eigen leven ervoor te geven.

Buffy heeft verkeerd gehandeld en had te weinig inzicht. Ze had kunnen weten dat Anya bekeerd had kunnen worden, echter moest Willow D’Hoffryn oproepen. Buffy was hier niet eens van op de hoogte. Ze trok haar eigen conclusies en deed wat er in haar ogen gedaan moest worden. Zoals ik al eerder zei: ik begrijp nog steeds niet waarom. De enige logische verklaring is de verklaring die Buffy zelf ook gegeven heeft: “I am the law”. Maar die wet mag nou wel eens een keer herzien worden.